ابزار غربالگری ASQ-3

ASQ-3 مخفف پرسشنامه های سنین و مراحل، ویرایش سوم (Ages and Stages Questionnaires, Third Edition) است. این یک ابزار غربالگری است که توسط ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی، مربیان و سایر متخصصان برای ارزیابی پیشرفت رشد کودکان خردسال بین سنین 1 ماه تا 5 و نیم سال استفاده می شود. پرسشنامه ASQ-3 به گونه ای طراحی شده است که توسط والدین یا مراقبان تکمیل شود و شامل سوالاتی در مورد توانایی های کودک در چندین زمینه از جمله ارتباط، مهارت های حرکتی درشت و ظریف، حل مسئله و مهارت های فردی-اجتماعی است. این پرسشنامه برای شناسایی تأخیرها یا نگرانی های بالقوه رشدی استفاده می شود تا در صورت لزوم کودکان بتوانند خدمات مداخله زودهنگام را دریافت کنند.

اهمیت غربالگری رشدی و پایش تکامل

غربالگری رشد مهم است زیرا می تواند تاخیرهای رشدی یا نگرانی های بالقوه را در کودکان خردسال در اوایل، زمانی که مداخلات موثرتر هستند، شناسایی کند. شناسایی زودهنگام و مداخله برای تاخیرهای رشدی می‌تواند نتایج کودک را بهبود بخشد و نیاز به خدمات فشرده‌تر و گران‌تر را در آینده کاهش دهد.

ASQ-3 یک ابزار قابل اعتماد و معتبر برای غربالگری رشد است و می تواند از چندین جهت کمک کند. اول، طراحی شده است که توسط والدین یا مراقبان تکمیل شود، که می تواند احتمال انجام منظم و مداوم غربالگری را افزایش دهد. دوم، ابزاری کم‌هزینه و با کاربری آسان است که می‌تواند به سرعت و به آسانی در محیط‌های مختلف، از جمله کلینیک‌های کاردرمانی، منزل و محیط‌های اجتماعی اجرا شود. سوم، ارزیابی استانداردی از توانایی‌های کودک در چندین زمینه رشد ارائه می‌کند، که می‌تواند به شناسایی زمینه‌های نگرانی کمک کند و در صورت نیاز، ارزیابی و مداخله بیشتر را راهنمایی کند.

ای اس کیو 3 همچنین می تواند به مشارکت والدین یا مراقبان در فرآیند غربالگری و افزایش آگاهی آنها از پیشرفت رشد کودک کمک کند. با تکمیل پرسشنامه، والدین و مراقبان می توانند در مورد نقاط قوت و زمینه های مورد علاقه فرزند خود اطلاعات بیشتری کسب کنند و برای کمک به رشد و شکوفایی فرزندشان راهنمایی و حمایت دریافت کنند. به طور کلی، غربالگری رشد بخش مهمی از مراقبت‌های بهداشتی و آموزش اولیه دوران کودکی است و ASQ-3 ابزار ارزشمندی است که می‌تواند به شناسایی تاخیرهای بالقوه رشد و حمایت از تلاش‌های مداخله اولیه کمک کند.

حوزه های ارزیابی ASQ-3

ASQ-3 پیشرفت رشد کودک را در پنج حوزه یا حوزه زیر ارزیابی می کند. با ارزیابی پیشرفت کودک در این پنج زمینه، ASQ-3 یک ارزیابی جامع از رشد آنها ارائه می‌کند و می‌تواند به شناسایی تاخیرها یا نگرانی‌های بالقوه در مراحل اولیه کمک کند، به طوری که در صورت لزوم می‌توان مداخلات را اجرا کرد. این 5 حوزه ارزیابی شامل موارد زیر است:

1. ارتباط: این حوزه شامل توانایی کودک برای درک و استفاده از زبان، از جمله مهارت های ارتباط کلامی و غیرکلامی است. آیتم های پرسشنامه در این حوزه مهارت هایی مانند پاسخ دادن به صداها و حرکات، استفاده از کلمات برای برقراری ارتباط و پیروی از دستورالعمل های ساده را ارزیابی می کند.
2. مهارت حرکتی درشت: این دامنه رشد و هماهنگی عضلات بزرگ کودک مانند خزیدن، راه رفتن، دویدن و پریدن را ارزیابی می کند. آیتم های پرسشنامه در این حوزه مهارت هایی مانند غلت زدن، نشستن، خزیدن، راه رفتن و بالا رفتن از پله ها را ارزیابی می کند.
3. مهارت حرکتی ظریف: این دامنه رشد و هماهنگی ماهیچه های کوچک کودک را ارزیابی می کند، مانند رسیدن، گرفتن و دستکاری اشیا. آیتم های پرسشنامه در این حوزه مهارت هایی مانند در دست گرفتن قاشق، چیدن بلوک ها، طراحی و برش با قیچی را ارزیابی می کند.
4. حل مسئله: این حوزه توانایی کودک را برای حل مسئله و استدلال، از جمله مهارت هایی مانند کاوش و دستکاری اشیاء، درک علت و معلول و درگیر شدن در بازی نمادین، ارزیابی می کند. آیتم های پرسشنامه در این حوزه مهارت هایی مانند یافتن اشیاء پنهان، چیدن بلوک ها و تقلید از اقدامات را ارزیابی می کند.
5. شخصی-اجتماعی: این حوزه مهارت های اجتماعی و خودیاری کودک از جمله مهارت هایی مانند ابراز احساسات، بازی با دیگران و رسیدگی به نیازهای شخصی را ارزیابی می کند. آیتم های پرسشنامه در این حوزه مهارت هایی مانند لبخند زدن، پاسخ دادن به دیگران، بازی در کنار دیگران و استفاده مستقل از توالت را ارزیابی می کند.

تفاوت های بین ASQ-3 و ASQ های قبلی

ASQ-3 (پرسشنامه های سنین و مراحل، ویرایش سوم) جدیدترین نسخه از سری ابزارهای غربالگری ASQ است. در حالی که هدف کلی و قالب ASQ در نسخه های مختلف یکسان باقی مانده است، تفاوت های قابل توجهی بین ASQ-3 و نسخه های قبلی وجود دارد.

برخی از تفاوت های کلیدی بین ASQ-3 و ASQ های قبلی عبارتند از:

1. محدوده سنی گسترده: ASQ-3 شامل پرسشنامه های مناسب سن برای کودکان 1 ماهه تا 5 سال و نیم است، در حالی که نسخه های قبلی ASQ محدوده سنی باریک تری داشتند.
2. دامنه‌های جدید: ASQ-3 شامل دامنه‌های جدیدی مانند «حل مشکل»، «شخصی-اجتماعی» و «تطبیقی» است، علاوه بر دامنه‌هایی که در نسخه‌های قبلی ASQ پوشش داده شده‌اند.
3. آیتم های سوال به روز شده: ASQ-3 دارای آیتم های سوال به روز شده ای است که منعکس کننده تحقیقات فعلی و بهترین شیوه ها در رشد کودک است.
4. تجدید نظر در امتیازدهی و تفسیر: ASQ-3 دستورالعمل‌های امتیازدهی و تفسیر را اصلاح کرده است که هدف آن بهبود دقت و قابلیت اطمینان ابزار غربالگری است.

ASQ-3 نشان دهنده آخرین تحقیقات و بهترین شیوه ها در غربالگری توسعه است و شامل چندین به روز رسانی و بهبود نسبت به نسخه های قبلی ASQ است. با این حال، توجه به این نکته مهم است که همه نسخه‌های ASQ ابزارهای قابل اعتماد و معتبری برای غربالگری رشد هستند و انتخاب نسخه‌ای که باید استفاده شود ممکن است به عواملی مانند محدوده سنی و حوزه‌های رشدی خاص بستگی داشته باشد.

فرآیند ارزیابی، نمره دهی و تفسیر نتایج ASQ-3

فرآیند ارزیابی برای ASQ-3 شامل اجرای یک پرسشنامه برای والدین یا مراقبان برای ارزیابی رشد کودک در پنج حوزه ارتباطات، حرکت درشت، حرکت خوب، حل مسئله، و شخصی-اجتماعی است. پرسشنامه ASQ-3 شامل چندین آیتم است که برای سن خاص است و برای تکمیل توسط والدین یا مراقبانی که کودک را به خوبی می شناسند طراحی شده است. هر مورد در مورد مهارت یا رفتار خاصی می پرسد که ممکن است کودک در سن خود تسلط داشته باشد یا نداشته باشد و والدین یا مراقب با پاسخ “بله”، “گاهی اوقات” یا “هنوز نه” پاسخ می دهند.

پس از تکمیل پرسشنامه، پاسخ ها نمره گذاری می شوند تا مشخص شود که آیا زمینه های نگرانی وجود دارد یا خیر. فرآیند امتیاز دهی شامل امتیاز دادن به هر پاسخ است که پاسخ های “بله” 10 امتیاز، “گاهی اوقات” 5 امتیاز و “هنوز نشده” 0 امتیاز دریافت می کنند. سپس مجموع امتیاز برای هر حوزه با یک امتیاز برش بر اساس سن کودک مقایسه می شود و اگر نمره کودک کمتر از نمره برش باشد، ممکن است نشان دهنده تاخیر یا نگرانی بالقوه در آن حوزه باشد.

ASQ-3 همچنین راهنمایی هایی در مورد نحوه استفاده از نتایج غربالگری برای برنامه ریزی مداخلات و حمایت های مناسب برای کودکانی که ممکن است در معرض خطر تاخیر رشد یا نگرانی باشند ارائه می دهد. این ابزار شامل منابعی برای والدین و مراقبان و همچنین متخصصان است تا به حمایت از رشد کودکان و رسیدگی به نگرانی‌های شناسایی شده کمک کند.

کلام آخر

ASQ-3  به طور گسترده در محیط های آموزشی و مراقبت های بهداشتی دوران کودکی استفاده می شود و ابزاری قابل اعتماد و معتبر برای ارزیابی پیشرفت رشد در کودکان خردسال در نظر گرفته می شود. توجه به این نکته ضروری است که ASQ-3 یک ابزار غربالگری است و نه یک ابزار تشخیصی. در صورت شناسایی نگرانی، ارزیابی بیشتر توسط یک متخصص واجد شرایط ممکن است مورد نیاز باشد تا مشخص شود آیا تاخیر یا اختلال رشدی وجود دارد یا خیر. در صورت تشخیص وجود مشکل در فرآیند رشدی کودک، مداخلات زودهنگام در جهت درمان کودک معرفی خواهند شد.