تأثیر تغییرات فصلی بر کودک مبتلا به اتیسم: چرا بهار و پاییز باعث بهم ریختگی می شود؟

با تغییر فصل، بسیاری از افراد ممکن است تغییراتی در خلق و خو، سطح انرژی و الگوی خواب خود تجربه کنند. اما برای افرادی که در طیف اتیسم قرار دارند، این تغییرات می توانند به چالشی اساسی برای خودشان و والدین تبدیل شوند. گاهی ممکن است خانواده به صورت طولانی درگیر کاردرمانی حسی کودک باشد و با تغییر فصل، کودک بهم ریختگی جدی نشان دهد، اما بهتر است خانواده در این مورد هشیار باشد که بهم ریختگی ممکن است مربوط به تغییر فصل بوده، لذا بعد از ثابت شدن شرایط کودک به روال سابق باز می گردد. دو فصل بهار و پاییز به دلیل تغییرات محسوس در نور، دما، محیط و برنامه های روزمره، می توانند باعث افزایش اضطراب، بی قراری، تغییر در رفتار، احساسات و روتین کودکان مبتلا به اتیسم و حتی تغییر در یکپارچگی حسی کودک شوند.

چرا تغییرات فصلی بر افراد دارای اتیسم تأثیر می گذارند؟

اتیسم با تفاوت هایی در پردازش حسی، تنظیم هیجانی و وابستگی به روتین های مشخص همراه است. بسیاری از والدین و مراقبان متوجه می‌شوند که در فصل‌های بهار و پاییز، کودکان مبتلا به اتیسم دچار بهم ریختگی رفتاری یا احساسی می شوند. علت بهم ریختگی کودکان مبتلا به اتیسم در فصل بهار و پاییز یا به طور کلی تغییر فصل می تواند به دلایل مختلف رخ دهد که در ادامه چندین حوزه را بررسی خواهیم کرد:

تغییرات محیطی و تأثیر آن بر پردازش حسی کودک مبتلا به اتیسم

با آغاز بهار یا پاییز، میزان نور خورشید، دما و حتی صداهای محیطی تغییر می کنند. افراد دارای اتیسم ممکن است نسبت به این تغییرات حساس تر باشند و واکنش های شدیدتری نشان دهند. برای مثال:

افزایش یا کاهش شدت نور روز می تواند تنظیم خواب را دچار اختلال کند.
تغییر دمای هوا و نوسانات دما در این فصل ها ممکن است باعث نارضایتی حسی، ناراحتی فیزیکی یا احساسی شود، به ویژه برای افرادی که نسبت به جنس لباس و گرم بودن یا سرد بودن آن حساس هستند.
برخی کودکان ممکن است به تغییرات فشار هوا یا رطوبت حساس باشند.
در بهار و پاییز، محرک های حسی مانند باد، باران، برگ های خشک یا گرده ها افزایش می‌یابند که این محرک ها ممکن است برای کودکان مبتلا به اتیسم که حساسیت حسی دارند، آزاردهنده باشد
صداهای محیطی مانند وزش باد در پاییز یا آواز پرندگان در بهار ممکن است برای برخی از افراد دارای اتیسم آزاردهنده باشد.

تغییر در برنامه های روزمره و روتین کودک اتیسم

بسیاری از افراد در طیف اتیسم به برنامه های مشخص و روتین های ثابت وابسته اند. تغییرات فصلی می توانند این روتین ها را دستخوش تغییر کنند و هرگونه تغییر می‌تواند چالش‌برانگیز باشد:

تغییر ساعت رسمی کشور و تفاوت در ساعات روشنایی روز ممکن است تنظیم خواب و بیداری را دچار مشکل کند.
تغییر در نوع لباس ها یا استفاده از کرم های ضدآفتاب در بهار ممکن است احساس ناخوشایندی ایجاد کند.
تغییرات در برنامه مدرسه یا فعالیت های روزانه (مثلاً تعطیلات نوروز یا تغییرات در زمان کلاس ها) می تواند باعث استرس و ناآرامی شود. شروع مدرسه در پاییز یا تغییر برنامه‌ها در بهار می‌تواند باعث اضطراب شود.

تغییرات بیولوژیکی و تنظیم هیجانی

فصل های مختلف می توانند بر عملکرد سیستم عصبی تأثیر بگذارند. برخی مطالعات نشان داده اند که تغییر در میزان نور خورشید می تواند بر تولید سروتونین (تنظیم‌کننده خلق‌وخو) و ملاتونین (تنظیم‌کننده خواب) اثر بگذارد و در نتیجه، برخی از افراد مبتلا به اتیسم در این فصول دچار بی قراری، خستگی مفرط یا اضطراب بیشتر می شوند. بهم ریختگی فصلی در اتیسم به میزان قابل توجهی به تعادل هورمونی کودک وابسته است.

آمادگی کدک اتیسم برای تغییر فصل

چگونه می توان تغییرات خلقی در تغییر فصول را مدیریت کرد؟

تغییرات فصلی، به‌ویژه در بهار و پاییز، می‌توانند چالش های جدی برای کودکان مبتلا به اتیسم و والدینشان ایجاد کنند. با این حال، با استفاده از راهکارهای هدفمند و ایجاد محیطی با تغییرات کم و پایدار، می توان این تأثیرات را کاهش داد و به کودک کمک کرد تا با شرایط جدید و موقت سازگار شود. در بخش های قبلی متوجه شدیم این تغییرات خلقی وابسته به فصل به چه دلیل اتفاق می افتد، حالا در این بخش، به روش هایی می پردازیم که می‌توانند به مدیریت بهتر تغییرات فصلی، بهبود خواب، تنظیم خلق‌وخو و ایجاد احساس امنیت در کودک کمک کنند:

پیش بینی و آمادگی قبلی: برنامه ریزی برای تغییرات فصلی می تواند به کاهش استرس کمک کند. استفاده از تقویم های تصویری، داستان های اجتماعی و آماده سازی تدریجی برای تغییرات محیطی می تواند مفید باشد.
تنظیم محیط برای کاهش حساسیت حسی: استفاده از پرده های ضخیم برای تنظیم نور ورودی، انتخاب لباس هایی با بافت های قابل تحمل برای فرد، استفاده از هدفون های حذف نویز و صدای اضافه در محیط های شلوغ می تواند مفید باشد.
حفظ ثبات در برنامه های روزانه: تا حد امکان، برنامه روزانه فرد را ثابت نگه دارید و تغییرات را به آرامی و تدریجی معرفی کنید. صحبت کردن با کودک مبتلا به اتیسم قبل از هر تغییری می تواند به طور کلی بسیار کمک کننده باشد، در این مورد بخصوص هم این روش کمک کننده است.
توجه به نیازهای تنظیم حسی: فعالیت هایی مانند فشرده سازی عمیق مانند پتو پیج کردن کودک یا ماساژ های عمقی، حرکت های تعادلی و ماساژهای سبک می توانند به تنظیم حسی کمک کنند.
مشورت با متخصصان: در صورت نیاز، با پزشک، روانشناس یا کاردرمانگر کودک مشورت کنید تا راهکارهای شخصی سازی شده دریافت کنید.

کلام آخر

تغییر فصل می تواند برای بسیاری از افراد در طیف اتیسم چالش برانگیز باشد، اما با شناخت بهتر این چالش ها و استفاده از راهکارهای مناسب، می توان از این دوره ها با آرامش بیشتری عبور کرد. لازم به ذکر است حمایت و درک اطرافیان نقش مهمی در کاهش اضطراب ناشی از این تغییرات دارد. برای دریافت مشاوره در زمینه بهم ریختگی کودک اتیسم با رسان تیم در ارتباط باشید.